آموزش و پرورش ما و تجربه‌های جهانی

آموزش و پرورش ما و تجربه‌های جهانی
شهین دخت میان دشتی

تاریخ را که ورق می‌زنیم و گذشته جوامع را مرور می‌کنیم به‌رغم اینکه با تفاوت‌های شگفت‌انگیز مواجه می‌شویم به اشتراکات عمیق و گسترده بشری نیز می‌رسیم، اشتراکاتی که ریشه در طبیعت و خلقت مشترک انسان‌ها دارد.

در نمودار تاریخ بشری وقتی به عقب‌تر برمی‌گردیم پس از اینکه در میانه تاریخ به اوج تفاوت‌ها و اختلاف‌ها می‌رسیم و از قله این نمودار عبور می‌کنیم وعقب‌تر می‌رویم می‌بینیم اشتراکات بیشتر و شباهت‌ها نزدیک‌تر است این همان بازگشت به نقطه‌ای است که بشر مبتنی بر طبیعت و خلقت مشترک زندگی می‌کرده است و هر قدر که جلوتر آمده و از اشتراکات طبیعی فاصله گرفته و خواسته است با تسلط و تحول در طبیعت به نیازهای فراتر خود پاسخ دهد، تفاوت‌ها و اختلاف‌ها عمیق و گسترده شده و به اوج خود رسیده است.

بحران‌ها و مشکلات بشر که در نتیجه این تفاوت‌های فلسفی، عقیدتی و نظری ایجاد شد در سیر بعدی انسان‌ها را به این سمت سوق داد که برای زندگی بهتر و آرام‌تر باید به فهم و ادراک مشترکی از جهان و انسان دست یافت تا صلح و آرامش به دست آید. اندیشه‌های مبتنی بر حقوق بشر و همسویی و هماهنگی جهانی به این منظور مورد توجه قرار گرفت و رفته‌رفته از اوج اختلاف‌ها و تفاوت‌ها فاصله گرفت و به سوی اشتراک منافع و دیدگاه حرکت کرد که شکل‌گیری سازمان‌های جهانی و ساختارهای بین‌المللی نتیجه این سمت و سو بوده است.

هرچند امروز در برخی از نقاط جهان به ویژه خاورمیانه اختلاف‌های عمیق و شکاف‌های گسترده جهان را ناامن کرده است اما گویا به نظر می‌رسد این بخش ناهماهنگ با سیر جهانی نیز آخرین فوران‌های آتشفشان خود را نشان می‌دهد و گدازه‌های انباشت شده از دوران جهالت را بیرون می‌ریزد تا سپس همسو با سیر جهانی در مسیر صلح و آرامش و توسعه و پیشرفت و آزادی و دموکراسی وحقوق بشر قرار گیرد.

یکی از سرفصل‌های مشترک علاوه بر واقعیت‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی که بشر را در این مسیر قرار داده است، اشتراک در ضرورت‌ها و الزامات یک نظام آموزشی حرفه‌ای و متناسب با انسان‌شناسی معطوف به توسعه همه‌جانبه و متوازن و پایدار جهانی است. به این معنا که اگر کودکان و نوجوانان در یک نظام آموزشی مبتنی بر انسان‌دوستی و متکی بر زندگی در جهانی مشترک و زیستن در یک کشتی با سرنوشت مشترک تربیت شوند و به جای تقابل و تضاد در مدارس تعامل و آشتی آموزش داده شود و به جای مرزبندی و دیوار کشیدن‌ها بر اشتراکات انسانی تاکید شود بی‌تردید جهانی بهتر خواهیم داشت.

تجربه جهانی در زمینه آموزش و پرورش پیش چشم ما است و ارتباط آن با توسعه و پیشرفت اثبات شده و آشکار است، ارتباطی که تاکید دارد مهم‌ترین سرمایه برای توسعه و پیشرفت سرمایه انسانی است و مهم‌ترین عامل رشد و توسعه این سرمایه برخورداری از یک نظام آموزشی با شاخص‌های علمی و متکی بر یافته‌های علوم تربیتی است.

البته این به آن معنا نیست که جهان امروز به یک نسخه واحد برای نظام آموزشی رسیده است بلکه به این معنا است که تجربه جهانی به ما نشان می‌دهد که کدام نسخه‌ها محکوم به شکست شده و کدام نسخه‌ها درمان درد بشری است. لذا تطبیق نظام آموزشی ما با سایر نظام‌های آموزشی می‌تواند برای مسوولان و دست‌اندرکاران مفید و موثر باشد.

مسوول گروه صفحه مدرسه «اعتماد»