روز جهانی معلم

محمد داوری

پنجم اکتبر روز جهانی معلم است و بیش از سی سال است که این روز در تقویم بین‌المللی به پاس تلاش‌های معلمان و اهمیت نقش معلم و جایگاه آموزش این روز را گرامی داشته و بر نقش و جایگاه معلم تاکید می‌شود.همه ساله به همین مناسبت شعاری نیز تعیین می‌شود که امسال نیز به دلیل آسیب‌هایی که نظام‌های آموزشی به دلیل کرونا متحمل شدند، شعار «تحول آموزش از معلمان آغاز می‌شود» انتخاب شده است. به نظر می‌رسد شعار هوشمندانه‌ای است و جهان در شرایط کرونا بیش از همه به نقش و جایگاه معلم در فرآیند آموزش پی برده است و نقشی که همیشه و همه بر اهمیت آن اعتراف داشتند در این سال‌های کرونایی با تمام وجودشان درک کردند به ویژه والدینی که در این سال‌ها دانش‌آموز داشتند به خوبی متوجه اهمیت و نقش تعیین‌کننده معلم شده‌اند. اما تعیین این شعار یک پرسش کلیدی را به ذهن متبادر می‌سازد که تحول در آموزش با چگونه معلمانی آغاز می‌شود؟ تردیدی نیست که پاسخ این پرسش روشن است و همه می‌دانند که معلمی می‌تواند تحول‌بخش باشد که در ابعاد مختلف صلاحیت‌های معلمی شایستگی قرار گرفتن در این جایگاه را داشته باشد.معلمی که هم ویژگی‌های شخصیتی، هم مهارت‌های معلمی و هم دانش مرتبط با حوزه خود را داشته باشد.معلمی که متفکر و خلاق و پویا و با انگیزه و عاشق حرفه خود باشد و نگرانی و دغدغه‌ای نداشته باشد و تمام تمرکز و توجه او بر ایفای نقش حرفه‌ای خود باشد، کسی که برای این حرفه به درستی گزینش و تربیت شده باشد. اما یک پرسش دیگر مکمل پرسش نخست است و آن پرسش این است که چنین معلمی برای اینکه تحول‌بخش آموزش باشد نیازمند چگونه نظام و سیستم آموزشی است؟ پاسخ به این پرسش هم روشن است، چراکه معلم تحول‌بخش نیازمند شرایطی برای ایفای نقش معلمی است که محوریت و منزلت معلمی در آن نظام به رسمیت شناخته شده باشد و سیستم آموزشی غیرمتمرکز اجازه ایجاد تحول و بروز خلاقیت‌ها را به معلمان بدهد تا هر معلمی کلاس خود را تبدیل به یک فرصت پرورش تفکر و تولید اندیشه کرده و به یاری دانش‌آموزان متفکر و پژوهشگر تحول را در آموزش تبلور بخشد. 

در نظام آموزشی متمرکز و دستورمحور و ساختار فرسوده و سنتی و در فشارهای چندجانبه و محدودیت‌ها و معذوریت‌های متعدد چگونه می‌شود تحول ایجاد کرد؟!
به‌طور کلی توسعه همه‌جانبه و پایدار در گرو نظام آموزشی کارآمد و نظام آموزشی کارآمد در گرو سیستم تحول‌پذیر و پویا و این سیستم هم نیازمند معلمان تحول‌بخش است. این فرمول هم تجربه موفق بشری را به گواهی می‌گیرد و هم سال‌هاست که مطالبه خانواده‌ها و دانش‌آموزان و کارشناسان و فعالان حوزه آموزش است، اما متاسفانه گامی در این جهت برداشته نشده است، لذا متاسفانه باید گفت جهان معلمان ایرانی تناسبی با روز جهانی معلم ندارد.

منبع: روزنامه اعتماد 12 مهر 1401 خورشیدی