بیایید روز معلم را نه به یک روز “نمادین” بلکه به نقطه آغازی برای “همصدایی و اقدام جمعی” تبدیل کنیم
نشست دیرهنگام و پرحاشیه رئیسی با احزاب
دومین نشست رییسی با فعالان سیاسی و دبیران کل احزاب با حاشیه‌های بسیار برگزار شد
انتقاد از قانون جدید انتخابات
فعالان سیاسی اصلاح‌طلب خواستار لغو قانون جدید انتخابات شدند
گروه سیاسی
در فاصله کمتر از دو ماه مانده به موعد رسمی انتخابات اسفندماه 1402، دومین نشست دولت سیزدهم با دبیران کل احزاب و فعالان سیاسی برگزار شد. نشستی که بسیاری از فعالان سیاسی معتقد بودند باید بسیار زودتر و در ماه‌های ابتدایی سال برگزار می‌شد. این درحالی است که رهبر معظم انقلاب در نخستین روزهای سال جدید خورشیدی و در مهم‌ترین سخنرانی خود به اهمیت مقوله مشارکت در انتخابات اشاره کرده و از متولیان و مردم خواسته بود، تدابیر لازم برای برگزاری انتخاباتی پرشور را فراهم سازند. دولت اما بدون توجه به این تذکارها، روزها، هفته‌ها و ماه‌های سال 1402را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت بدون اینکه اقدامی برای بهبود شاخص‌های مشارکت در انتخابات انجام داده باشد تا نهایتا در فاصله چند روز مانده به موعد نهایی بررسی صلاحیت‌ها این نشست را برگزار کند.
در واقع دولت نه تنها اقدامی برای بهبود ساختارهای مشارکتی در انتخابات نکرد، بلکه با انتخاب هیات‌های اجرایی خاصی که رویکردهای جناحی را به رویکردهای ملی ارجح می‌دانستند، زمینه ردصلاحیت‌های گسترده گروه‌های میانه‌رو و اصلاح‌طلب را در انتخابات فراهم ساخت. کار به جایی رسید که رهبر معظم انقلاب در 25 آبان ماه دیدارهای جداگانه‌ای با اعضای شورای نگهبان برگزار کردند و از ضرورت اتخاذ تدابیر لازم برای افزایش مشارکت در انتخابات سخن گفتند. نهایتا در فاصله کمتر از 2ماه مانده به موعد رسمی انتخابات نه از حال و هوای انتخابات و مشارکت میان گروه‌های سیاسی و احزاب خبری است و نه نشانه‌های اقبال افکار عمومی به انتخابات هویداست.
در چنین شرایطی است که معاون سیاسی وزارت کشور از جانب رییس‌جمهور، دعوتنامه‌ای برای برخی دبیران کل احزاب و فعالان سیاسی از جناح‌های مختلف ارسال می‌کند. اما اغلب چهره‌های اصلاح‌طلب در این نشست نسبت به قانون جدید انتخابات به عنوان یک نقشه راه ضد مشارکتی انتقادات جدی وارد ساختند و از رییس‌جمهور خواستند آن را کنار بگذارد. برخی دیگر از چهره‌های اصلاح‌طلب مانند حسین مرعشی هم باتوجه به این واقعیت که مردم نسبت به ظهور مفاسدی از جنس مفاسد چای دبش حساسیت‌های بسیاری دارند، خواستار بررسی و برخورد با این نوع مفاسد شد. الیاس حضرتی اما ضمن نگارش یادداشتی اختصاصی، این نشست را دیر ارزیابی کرد.
محسن هاشمی:
این جلسات بیشتر جنبه تشریفاتی دارد
نه کاربردی
محسن هاشمی‌رفسنجانی، رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی با اشاره به جلسه روز گذشته فعالان سیاسی و حزبی با رییس‌جمهور گفت: به نظرم نفس برگزاری این جلسه خوب بود و چنین جلساتی پیش از آنکه جلسه کاری باشد، جلسه تالیف قلوب بود.
به گزارش تسنیم، وی با بیان اینکه، برگزاری جلسه با فعالان سیاسی باید مدام باشد، در نقد اینکه جلسه رییس‌جمهور با فعالان حزبی سالی یک‌بار برگزار می‌شود، گفت: به نظر می‌رسد این جلسات بیشتر جنبه تشریفاتی دارد نه کاربردی. گرچه نفس برگزاری این جلسه خوب بود، اما اینکه سالی یک‌بار 50 نفر را دور هم جمع کنند و بگویند هر کس سه دقیقه صحبت کند، درست نیست. اگر وقت بیشتر بود، من پاورپوینت می‌آوردم و استدلالی صحبت می‌کردم، اما در آن زمان کوتاه نمی‌شد حرف خاصی زد.
هاشمی گفت: به نظرم باید از همه گروه‌ها دعوت کنند و جای هیچ گروهی خالی نباشد و اینکه یک جلسه کامل برای اصلاح‌طلبان باشد و یک جلسه هم برای اصولگرایان. یعنی برای هر گروهی یک جلسه مخصوص برگزار شود.
اما ایرنا ارگان رسانه‌ای دولت سیزدهم گزارش خود را از نشست دیروز این‌گونه آغاز می‌کند: «سید ابراهیم رییسی» برای دومین بار پس از روی کار آمدن دولتش میزبان سران احزاب و فعالان سیاسی کشور بود. اولین نشست وی با فعالان سیاسی در بهار (اردیبهشت) ۱۴۰۱ و در آخرین روزهای ماه مبارک رمضان برگزار شد و اکنون دومین نشست در یک شب نیمه سرد زمستانی؛ نشستی داغ و در برخی لحظات پرتنش با حضور ۵۰ فعال سیاسی از تمامی طیف‌های سیاسی کشور که محور اصلی آن انتخابات اسفند ۱۴۰۲ بود. این نشست که قرار بود ۹۰ دقیقه باشد، ۱۸۰دقیقه طول کشید و ۲۵ نفر از میهمانان نیز سخنرانی کردند.
میهمانان از اصلاح‌طلب، اصولگرا و اعتدالی یک به یک وارد سالن شهید بهشتی نهاد ریاست‌جمهوری می‌شدند و پیش از ورود رییس‌جمهور با یکدیگر مشغول خوش و بش بودند؛ برخی به گرمی با رقبای جناحی‌شان سلام و علیک می‌کردند و برخی نیز واکنش‌هایی سرد نسبت به یکدیگر داشتند. از اصلاح‌طلبان افرادی نظیر «مجید انصاری، محمدعلی ابطحی، جواد امام، محمد هاشمی، حسین مرعشی، محسن هاشمی، محمد قوچانی، الیاس حضرتی، مسعود پزشکیان و…»، از اصولگرایان «غلامعلی حدادعادل، مرتضی آقاتهرانی، صادق محصولی، حمید رسایی، محمدرضا باهنر، اسدالله بادامچیان، مالک شریعتی، سیدنظام موسوی و…» و از اعتدالیون نیز «محمدباقر نوبخت، علی ربیعی، علی مطهری، قدرت‌الله حشمتیان و…» در این نشست حضور داشتند.
مجری جلسه «سید محمدتقی شاهچراغی»، معاون سیاسی وزیر کشور بود که پیش از ورود رییس‌جمهور میکروفن خود را روشن کرد و ضمن خیرمقدم، از میهمانان خواست آنهایی که تمایل به سخنرانی در این جلسه دارند، اعلام کنند. سیاسیون حاضر در جلسه نیز از «مجید انصاری» گرفته تا «مالک شریعتی»، نماینده تهران دست‌های خود را بلند کردند تا نام‌شان در لیست سخنرانان این نشست نوشته شود. ساعت 19:30 بود که رییسی وارد سالن شد و جلسه با قرائت قرآن کار خود را آغاز کرد. «احمد وحیدی»، وزیر کشور نیز در این جلسه حاضر بود و در صدر جلسه به همراه «غلامعلی حدادعادل» در سمت راست رییس‌جمهور نشسته بود و «مجید انصاری» و «مرتضی آقاتهرانی» نیز در سمت چپ رییسی.
پیشنهاد «مجید انصاری»
برای لغو قانون انتخابات
«قانون جدید انتخابات را لغو کنید.» این درخواستی است که مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار با رییسی مطرح می‌کند. قانونی که از زمان ابلاغ دامنه وسیعی از انتقادات و ایرادات بر آن وارد شده و از سوی اساتید دانشگاهی و تحلیلگران به عنوان یکی از دلایل اصلی کاهش مشارکت در انتخابات تحلیل شده است. پیشنهاد «مجید انصاری» را برخی دیگر از اصلاح‌طلبان نظیر «حسین مرعشی، مصطفی کواکبیان، جواد امام و محمدعلی وکیلی» نیز تکرار کردند.
اما «مالک شریعتی»، نماینده مردم تهران در بخشی از سخنان خود در پاسخ به انصاری گفت: «مجلس یازدهم در اصلاحات قانون انتخابات با پر کردن چند خلأ قانونی، فرصت خوبی برای بررسی صلاحیت کاندیداها فراهم کرده است. هیچ رویه غیرقانونی در اصلاحات اخیر وجود ندارد، ارایه مستندات توسط شورای نگهبان نیز قانونی شده است. اینکه بگوییم ما قانون را قبول نداریم، محل اعتنا نیست.» شریعتی در ادامه، عدم ثبت‌نام اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس دوازدهم را پروژه سیاسی جریان اصلاحات توصیف کرد که با واکنش «حسین مرعشی»، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی همراه شد. مرعشی به شریعتی گفت: «عدم ثبت‌نام‌ها برای شما که بد نشد!» «مصطفی کواکبیان» نیز در اعتراض به شریعتی فریاد زد: «من که در انتخابات ثبت‌نام نکردم چه بازی سیاسی می‌توانم داشته باشم؟»
«محمدعلی وکیلی»، نماینده سابق مجلس نیز علاوه بر تکرار پیشنهاد مجید انصاری، تصویب قانون انتخابات در مجلس یازدهم را نوعی بدعت توصیف کرد که «مالک شریعتی» در واکنش به او گفت: «آقای وکیلی! شما خودتان نماینده مجلس بودید؛ اینکه قانون را بدعت بدانیم سخن زشتی است.»
در دیگر سو غلامعلی حدادعادل در بخشی از سخنان خود در این نشست به پیشنهاد مجید انصاری واکنش نشان داد و گفت: «اگر پیش‌ثبت‌نام بد است برای هر دو جناح بد است. چرا باید قانون را لغو کنند؟ اینکه ما قانونی که تصویب شده و شورای نگهبان نیز تایید کرده را لغو کنیم، آثار خیلی بدی خواهد شد. عدم ثبت‌نام در انتخابات را گردن قانون و شورای نگهبان نیندازید. در انتخابات مجلس ششم، شورای نگهبان آسان گرفت و ورود همه را آزاد گذاشت، اما بیشترین حجم تخریب‌ها علیه شورای نگهبان در همان مجلس بود.» در این میان «مصطفی کواکبیان» در اعتراض به سخنان حدادعادل با صدایی بلند گفت: «اصولگرایان هم در خانه احزاب به این قانون اعتراض دارند.» پس از پایان نشست و هنگام صرف شام «مالک شریعتی» و «مجید انصاری» درخصوص پیشنهاد لغو قانون انتخابات و مباحث مربوط به آن به بحث و تبادل‌نظر پرداختند و مجید انصاری دقایقی را نیز با حدادعادل در این خصوص وارد گفت‌وگو شد.
اما دومین سخنران این نشست «زهره الهیان»، نماینده مردم تهران در مجلس بود. او از مشکلات پیش پای احزاب سخن گفت و تاکید کرد: «احزاب توانایی گرم کردن تنور انتخابات را ندارند، زیرا برای گرفتن حتی یک سالن مشکل دارند.» یکی از حواشی سخنرانی الهیان استفاده از دو کلمه «شیفت» و «بایکوت» در سخنانش بود که هر دو بار به دلیل استفاده از این کلمات با خنده از حدادعادل (به عنوان رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی) عذرخواهی کرد.
نشستی که خیلی دیر برگزار شد
«مسعود پزشکیان»، نماینده مردم تبریز به عنوان سومین سخنران این نشست، با تاکید بر اینکه «باید این جلسه را قبل از اعلام نتایج هیات‌های اجرایی انتخابات برگزار می‌کردید» خطاب به رییس‌جمهور گفت: «اگر جای دولت بودم از برخی‌ها خواهش می‌کردم که ثبت‌نام کنند نه اینکه برای کسانی که آمدند، پرونده درست کنم.» پزشکیان در سخنان خود مدعی شد که «عمل دولت خلاف فرمایش رهبر معظم انقلاب مبنی بر افزایش میزان مشارکت در انتخابات است، چراکه هیات‌های اجرایی کاری کردند که انتخابات پرشور نشود.»
در ادامه جلسه «اسدالله بادامچیان»، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی به عنوان چهارمین سخنران گفت: «دوستان همه مسائل را در انتخابات می‌بینند در حالی که آنچه مدنظر رهبر معظم انقلاب قرار دارد، ایجاد تحول در کشور است.» بادامچیان خطاب به رییسی گفت: «همان‌طور که در روابط بین‌الملل ایجاد تحول کردید، در مسائل داخلی هم تحول ایجاد کنید. وزیری که نمی‌تواند تحول ایجاد کند را تغییر دهید.» یکی از مطالب جالب توجه دبیرکل موتلفه اسلامی در این نشست، انتقاد از دولت به دلیل فشار به طلافروشان برای ثبت‌نام در سامانه مودیان و پلمب برخی عطاری‌ها بود؛ بادامچیان این اقدام دولت را نوعی «نارضایتی‌تراشی» توصیف کرد.
یکی دیگر از سخنرانان این نشست «علی مطهری» بود. او به سیاق خود ضمن یادآوری وظایف رییس‌جمهور در قانون اساسی، خطاب به رییسی گفت: «رییس‌جمهور در نحوه بررسی صلاحیت‌ها باید اخطار قانون اساسی بدهد.» مطهری مشارکت مردم در انتخابات اسفند ۱۴۰۲ را ضعیف پیش‌بینی کرد و علت ضعف در این زمینه را «تورم» و «گرانی» دانست.
«مصطفی کواکبیان»، دبیرکل حزب مردم‌سالاری که همه او را با صدای رسا و بلندش می‌شناسند، از جمله میهمانان فعال این نشست بود و واکنش‌های متعددی به سخنان دیگر چهره‌های سیاسی نشان می‌داد. او در سخنان خود وزیر کشور را «سردار وحیدی» خطاب می‌کرد و در انتقاد از او به رییس‌جمهور گفت: «آقای وزیر کشور بعد از سخنرانی رهبر معظم انقلاب [در جمع مردم کرمان و خوزستان] به گونه‌ای سخن گفت که گویی قرار نیست اتفاق جدیدی در حوزه مشارکت بیفتد. این چه قانونی است که ۸ هزار نفر را ردصلاحیت کردید؟» کواکبیان همچنین از رییس‌جمهور برای حضور در یک همایش سیاسی در اواخر دی‌ماه دعوت به عمل آورد و با خنده خطاب به رییسی گفت: «شما تشریف بیاورید، ما سعی می‌کنیم بچه مثبت باشیم.»
«حسین الله‌کرم» نیز در این نشست سخنان خود را با کنایه به اصلاح‌طلبان آغاز کرد و گفت: «آنهایی که مدعی هستند اگر افزایش مشارکت داشته باشیم ما پیروز خواهیم شد، ادعای غلطی مطرح می‌کنند. ما دو سال است حزبی را با جمعیت بالا و با محوریت روستاها و محلات تاسیس کردیم آن وقت برخی دبیران کل احزابی که تعداد کل جمعیت حزب‌شان تنها در یک فولکس‌واگن جا می‌شوند، در این نشست به جای پبشنهادات مفید، فقط راهکارهای جناحی مطرح می‌کنند.» الله‌کرم در این جلسه تاکید کرد که «مجلس و دولت باید آموزش‌های سیاسی ببینند.»
«محمدباقر نوبخت» به عنوان دبیرکل حزب اعتدال و توسعه نیز یکی از میهمانان خاص این نشست بود. رنگ سخنان او درخصوص انتخابات مجلس دوازدهم متناسب با مسوولیت‌هایی که تاکنون داشته، بیشتر حول مباحث اقتصادی بود. او از آخرین آمار مرکز آمار ایران از تورم آذرماه سخن گفت و با اشاره به اینکه «مردم در فشار اقتصادی شدیدی قرار دارند»، گفت: «رشد حقوق بازنشستگان به میزان ۱۸درصد نسبت به تورم بالای ۴۰درصد متوازن نیست و این مساله ایجاد نارضایتی و کاهش مشارکت در انتخابات می‌کند.» راهکار نوبخت برای اثرگذاری مثبت بر میزان مشارکت در انتخابات مجلس دوازدهم این بود که «جبران کاهش قدرت خرید می‌تواند نارضایتی در سطح جامعه را کاهش دهد.»
«علی ربیعی»، سخنگوی دولت روحانی از جمله میهمانان این نشست بود که سخنان و واکنش‌های خاصی مطرح کرد تا جایی که «محمد قوچانی» پس از پایان نشست ربیعی را در آغوش کشید و گفت: «آقای دکتر! خیلی عالی بود.» او ابتدا خطاب به رییس‌جمهور گفت: «تلخ‌زبانان را بیشتر دور خود جمع کنید، زیرا شکرافشانان در همه دولت‌ها هستند.» ربیعی سپس خبر اخراج اساتید در دانشگاه‌ها را اعلام کرد و گفت: «مدام اساتید دانشگاه‌ها را اخراج می‌کنید، اما وزیر علوم شما تکذیب می‌کند.» ربیعی در ادامه خطاب به رییسی گفت: دوستان شما حاضر نیستند به امریکا فحش بدهند و علت را در جاهای دیگر جست‌وجو می‌کنند.» او تاکید کرد: «ما می‌خواهیم دولت شما موفق شود؛ حتی اصلاح‌طلبان هم همین را می‌خواهند.»
«محسن هاشمی‌رفسنجانی» به عنوان رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی نیز یکی دیگر از سخنرانان بود که سخنانش با واکنش برخی حضار روبه‌رو شد. هاشمی بزرگ‌ترین دشمن جامعه را «فقر» دانست و با ذکر خاطره‌ای از مرحوم هاشمی‌رفسنجانی گفت: «مرحوم پدرم به همراه شهید باهنر در سال ۴۶ بنیاد رفاه را راه‌اندازی کردند؛ این یعنی برای مبارزین انقلاب هم مساله رفاه حایز اهمیت بوده است.» اما «صادق محصولی»، دبیرکل جبهه پایداری در بخشی از سخنان خود به اظهارات محسن هاشمی اشاره کرد و در اعتراض به او گفت: «جالب است که شما از فقر صحبت می‌کنید، در دوران حاکمیت شما بود که می‌گفتید لازمه پیشرفت کشور این است که مردم فقیر زیر چرخ‌های توسعه له بشوند.»
به اتمام رساندن پرونده‌های فسادی همچون پرونده چای دبش
«حسین مرعشی»، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نیز یکی از راهکارهای فوری و عملیاتی برای افزایش میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس را «به اتمام رساندن پرونده‌های فسادی همچون پرونده چای دبش» عنوان کرد. او همچنین با تکرار پیشنهاد «مجید انصاری» مبنی بر لغو قانون انتخابات گفت: «ماجرای پیش‌ثبت‌نام یک گناه بزرگی بود که به پای مجلس یازدهم نوشته شد. این مجلس هرگز نمی‌تواند به چنین قانونی افتخار کند.»
«قدرت‌الله حشمتیان»، رییس خانه احزاب از دیگر سخنرانان این نشست بود. او در ابتدای سخن یاد و خاطره شهید حاج قاسم سلیمانی را گرامی داشت که در این میان «محسن هاشمی» سخنانش را با خنده قطع کرد و گفت: «و همچنین یاد و خاطره آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی!» حشمتیان با گلایه از وضعیت احزاب در کشور گفت: «آقای رییس‌جمهور! منزل شعبان بی‌مخ [در چهارراه ابوسعید] را به خانه احزاب دادند. فکری برای احزاب بکنید. اگر می‌خواهید مردم را پای صندوق بیاورید، به احزاب توجه کنید.» رییسی نیز در واکنش به مطالبه حشمتیان خطاب به وزیر کشور گفت: «پیرو درخواست آقای حشمتیان، یک جای خوب برای خانه احزاب در نظر بگیرید.»
ردپای تصمیمات دولت در بروز مشکلات
اما آغاز تنش و تشنج در نشست رییس‌جمهور با فعالان سیاسی زمانی بود که «صادق محصولی»، دبیرکل جبهه پایداری سخنان خود را آغاز کرد. زمانی که او گفت: «مردم حال و روز خوبی ندارند، اما این ناامیدی را چه کسانی ایجاد کردند و چه کسانی امروز همین ناامیدی را به جامعه تزریق می‌کنند؟ دوستانی که در دولت قبل مسوولیت داشتند چرا نمی‌گویند چه باری بر دوش این دولت گذاشتند؟»
محصولی در ادامه اظهاراتی را مطرح کرد که سرآغاز تنش در جلسه بود. او گفت: «تحریم‌ها از فتنه ۸۸ شروع شد. مشارکت در آن انتخابات ۸۵ درصد بود، اما با آن انتخابات چه کردند؟ انتخابات ۸۸ تنها انتخاباتی بود که نتایج آن صندوق به صندوق اعلام شد، اما عده‌ای مدعی تقلب ۱۱ میلیونی در آن شدند.» وقتی مجری جلسه تذکر پایان وقت را به محصولی داد، او گفت: «اجازه بدهید یک جمله دیگر بگویم»؛ اما در این میان «حسین مرعشی» سخنان محصولی را قطع کرد و گفت: «همان ۸۵ درصد را که گفتید، کافی بود. فتنه ۸۸ فتنه احمدی‌نژاد بود.»، سپس «مصطفی کواکبیان» خطاب به محصولی گفت: «از احمدی‌نژاد هم سخن می‌گفتید». «علی ربیعی» هم با قطع دوباره سخنان محصولی میکروفن خود را روشن کرد و گفت: «من آدم بی‌ادبی نیستم که مانع سخنان دیگران شوم، اما آقای محصولی! روز انتخابات ۸۸، مهندس موسوی من را نزد شما فرستاد اما شما با اینکه وقت داده بودید من را به دفترتان راه ندادید.» در دیگر سوی جلسه «جواد امام»، سخنگوی جبهه اصلاحات با صدایی بلند و با حالتی عصبانی سخنانی را درخصوص زمان پایان رای‌گیری خطاب به محصولی بیان کرد و موجب تشنج در جلسه شد. سپس رییس‌جمهور میکروفن خود را روشن کرد و گفت: «اجازه دهید مباحث به شیوه قبل ادامه پیدا کند و اگر بخواهید درخصوص این موضوع مصداقی صحبت کنید، نتیجه‌ای ندارد.» در این میان «محمدعلی ابطحی» وارد بحث شد و گفت: «چرا جلسه متشنج شد؟» که رییسی از او خواست سخنان خود را آغاز و جلسه را از تشنج خارج کند. «محمدعلی وکیلی» نیز در واکنش به سخنان محصولی گفت: «آقای محصولی! شما باید این بحث را در جلسات احزاب و خانه احزاب مطرح کنید؛ جای این مباحث در این جلسه نیست.»
واکنش‌ها به عدم دعوت از رییس جبهه اصلاحات
یکی از حواشی پررنگ این نشست، نوع واکنش‌ها و سخنان «جواد امام»، سخنگوی جبهه اصلاحات ایران بود. او علاوه بر واکنش تندی که به محصولی داشت، در میانه جلسه خطاب به مجری (معاون سیاسی وزیر کشور) گفت: «اگر وقت نمی‌دهید که صحبت کنیم، به حضورتان زحمت ندهیم و جلسه را ترک کنیم.» در این میان یکی از حاضرین در واکنش به اظهارات امام گفت: «کمی حوصله کنید! وقت شما هم می‌رسد.»
«جواد امام» در نوبت سخنرانی خود از دعوت نشدن «آذر منصوری»، رییس جبهه اصلاحات به این جلسه انتقاد کرد و سخنانش را از روی کاغذ خواند؛ به نظر می‌رسید سخنان او بیانیه‌ای از سوی «جبهه اصلاحات ایران» بود که امام به نمایندگی در نشست با رییس‌جمهور قرائت کرد. او در این سخنان «نشست رییس‌جمهور با فعالان سیاسی را نشستی نمایشی خواند که به میزان مشارکت در انتخابات اسفندماه هیچ کمکی نمی‌کند.» در این میان «سیدنظام‌الدین موسوی»، نماینده مردم تهران در مجلس در اعتراض به امام گفت: «شما به جمع حاضر توهین می‌کنید، اگر این نشست نمایشی است شما چرا حضور یافتید؟»
«حمید رسایی» نیز بیست و دومین سخنران این جلسه بود. او با تاکید بر اینکه «افزایش مشارکت یک‌شبه ایجاد نمی‌شود» خطاب به رییسی گفت: «شما در کنار مردم هستید و همین منش شما باعث افزایش مشارکت خواهد شد. شما خط قرمز ندارید و نمی‌گویید کسی حق ندارد نزدیک فلانی و بهمانی شود؛ این رفتار قطعا ایجاد امید می‌کند. مدیریت شما کارتابلی نیست و جمعه‌ها از برخی اتفاقات کشور با خبر نمی‌شوید.»
آخرین سخنران پیش از رییس‌جمهور، «غلامعلی حدادعادل» بود. او مستند به یک نظرسنجی، مانع اصلی حضور مردم در انتخابات را مشکلات اقتصادی عنوان کرد نه ردصلاحیت‌ها. حدادعادل با طرح این سوال از اصلاح‌طلبان گفت: «چقدر از اقدامات مثبت دولت را منعکس کردید و چقدر به سیاه‌نمایی پرداختید؟ اگر نقد می‌کنید، کارهای مثبت را هم بگویید.»
رییس‌جمهور: آستانه تحمل ما برای شنیدن انتقاد بالاست
پایان بخش دومین نشست فعالان سیاسی با رییس‌جمهور در دولت سیزدهم، سخنرانی رییسی بود. او در ابتدای سخن از مرحوم هاشمی‌رفسنجانی یاد کرد که با استقبال و چهره گشاده محسن هاشمی‌رفسنجانی همراه شد. رییس‌جمهور با ذکر خاطره‌ای از اولین سفر خود به نیویورک، به سخنان یکی از ایرانیان مقیم امریکا اشاره کرد و گفت: یک جوان ایرانی در نیویورک به بنده گفت: «من به شما رای دادم، اما وقتی خبر تخلف ۹۲ هزار میلیارد تومانی را می‌شنوم، سرخورده می‌شوم.» رییس‌جمهور سپس تاکید کرد: «من نمی‌توانستم در آن جلسه به این جوان بگویم که این عدد مربوط به این دولت نیست و مربوط به دولت‌های قبلی است، زیرا وظیفه همه ما باز کردن گره ذهنی جوانان است نه کور کردن آن.» رییسی سپس خطاب به محمدباقر نوبخت گفت: «آقای نوبخت بهتر به یاد دارند که زمانی آقای روحانی می‌گفت خدا را شکر کنید که ما جلوی قحطی را گرفتیم.» رییس‌جمهور در ادامه با تاکید بر اینکه «وظیفه همه ما حفظ نظام است»، گفت: «در اغتشاشات سال گذشته به هیچ یک از احزاب و سیاسیون از اصلاح‌طلب و اصولگرا رحم نکردند و هر کسی که در داخل نظام بود را مورد هتک قرار دادند.» رییسی آستانه تحمل دولت سیزدهم در مقابل انتقادات را بالا توصیف کرد و گفت: «برخی روزنامه‌ها اگر هر روز دولت را نزنند، روزشان شب نمی‌شود، اما ما شکایتی نکردیم. اما یکی از ایرانیان مقیم امریکا به من می‌گفت برخی روزنامه‌ها و رسانه‌ها در ایران همانند بی‌بی‌سی خبر و تیتر می‌زنند؛ گویی می‌خواهند ریشه نظام را خشک کنند.»
غلامعلی حدادعادل در پایان سخنان رییسی از وی درخواست کرد که یک عکس یادگاری با سران احزاب و فعالان سیاسی بگیرد. تعداد افراد آنچنان زیاد بود که عکاسان برای جا دادن همه افراد در قاب مجبور شدند چندبار آنها را جابه‌جا کنند و نهایتا رییس‌جمهور در کنار سایر فعالان سیاسی شام خود را صرف کرد و به نشانه احترام جای خود را به «محمد هاشمی» داد و در صندلی کناری او نشست.
الیاس حضرتی محتوای نشست رییس‌جمهور با فعالان سیاسی و دبیران کل احزاب را تشریح می‌کند
دعوت دیرهنگام پاستور
رییسی اعلام کرد در انتخابات اصل بر صلاحیت افراد است
جلسه مشترک رییس‌جمهور و دبیران کل احزاب به دعوت رییس‌جمهور از طریق وزارت کشور برگزار شد. گروهی از دبیران کل احزاب و فعالان سیاسی از هر دو جناح اصولگرا و اصلاح‌طلب در این نشست حضور پیدا کرده و برخی به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. در این میان برخی چهره‌های اصلاح‌طلب مدعو به دلایل مختلف از جمله سفر حضور پیدا نکردند، ضمن اینکه چهره‌های دیگری چون آذر منصوری هم اساسا برای حضور در این نشست دعوت نشده بودند که این رویکرد، با اعتراض، انتقاد و گلایه برخی حضار مواجه شد. از مجموعه گروه‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو، چهره‌هایی چون مجید انصاری، محمدباقر نوبخت، محمدعلی ابطحی، علی ربیعی، محمد هاشمی، محسن هاشمی، مسعود پزشکیان، وکیلی، حسین مرعشی، علی مطهری، محمد قوچانی، حشمتیان، جواد امام، بنده (الیاس حضرتی)، کواکبیان ، محمد رئوف قادری ، محمو… و از گروه‌های اصولگرا هم افرادی چون غلامعلی حدادعادل، بادامچیان، آقاتهرانی، صادق محصولی، بوربور، افشار، حسین‌الله‌کرم، سیدنظام موسوی، مالک شریعتی، زهره الهیان، فاطمه قاسم‌پور، حمید رسایی، زریبافان و… در این نشست حضور داشتند. اسامی افراد قبلا توسط معاون سیاسی وزارت کشور نوشته شده و افراد درنظر گرفته شده، یکی‌یکی براساس نوبتی که درنظر گرفته شده بود صحبت می‌کردند. از یک طرف، محسن هاشمی، ابطحی، وکیلی، محمد هاشمی، نوبخت، پزشکیان، جواد امام و علی مطهری به بیان صحبت‌های خود پرداختند و ازسوی دیگر هم آقایان حدادعادل، بادامچیان، صادق محصولی، حسین الله‌کرم، حمید رسایی و شریعتی دیدگاه‌های خود را درباره شرایط کشور و راه‌های بهبود مشارکت در انتخابات شرح دادند. در این میان، افرادی چون حسین الله‌کرم و حمید رسایی اعلام کردند نه راست را قبول دارند و نه چپ را؛ نه اصولگرا و نه اصلاح‌طلب را به رسمیت می‌شناسند. غلامعلی حدادعادل اما تلاش کرد از موضع پدرانه صحبت کند، او دو جناح را دلسوزان کشور برشمرد و بر مرزبندی آنها با براندازان تاکید کرد. صادق محصولی اما کمی تند صحبت کرد و به‌زعم خود برای پاسخ دادن به اظهارات چهره‌هایی چون محمدباقر نوبخت، لحن متفاوتی را برگزید. این نشست از نظر حضور افراد و شخصیت‌های جناح‌های مختلف در سطح مناسبی قرار داشت؛ اما درخصوص محتوای کیفی برآمده از این نشست و فضای حاکم بر آن، به نظرم می‌توان گزاره‌هایی را مطرح کرد:
1) چهره های اصولگرایی که تریبون در اختیار آنها قرار گرفت، همگی یک نقطه مشترک داشتند. هرچند آقای رییس جمهور عمدتا درباره امیدآفرینی صحبت می کردند و معتقد بودند احزاب، محافل و گروه ها باید در راستای امیدآفرینی عمل کنند،اما یکی از نگرانی های آقای رییسی درباره رسانه ها بود.
مباحثی که می‌توانست در سطوح کیفی بالایی طرح شوند، به مسائل جناحی و سطحی تنزل پیدا کرد.
در واقع نوع خاصی از دوقطبی‌سازی‌های مخرب که اغلب در فضای عمومی کشور شکل می‌گیرند در این نشست نیز طرح شدند و وقت اعظم جلسه را به خود اختصاص دادند. مثلا محسن هاشمی بحث آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را مطرح و به سالگرد رحلت ایشان اشاره کرد. بلافاصله صادق محصولی هم واکنش نشان داد و از سالگرد فوت آیت‌الله مصباح صحبت کرد و از حضار صلوات گرفت! حمید رسایی هم به میدان آمد و در وصف مصباح‌یزدی سخن گفت. این نوع دوقطبی‌سازی‌ها باعث تنزل و انحراف سطح جلسه از اهداف اصلی شد. موضوع حاشیه‌ای بعدی این نشست، طرح معادلات مرتبط با انتخابات سال 88 بود. اینکه در انتخابات سال 88 چه گذشت، چه کسی مقصر بود و کدام طیف تقلب کرد و آیا اساسا تقلبی شده یا نه؟ باعث بروز برخی رویارویی‌های تند در این نشست شد.
2) نمی‌توان این نشست را در شمایل راهکاری برای حل مشکلات و بهبود شاخص مشارکت‌های عمومی درنظر گرفت. این نشست زمانی برگزار شد که دیگر کار بررسی صلاحیت‌ها تقریبا از کار گذشته بود.
در واقع همه فعالان اقتصادی و عموم مردم منتظرند ببینند، تا روز شنبه، سرانجام صلاحیت افراد باقیمانده در انتخابات که ثبت‌نام کرده و ردصلاحیت شده‌اند چه خواهد شد؟ به عبارت روشن‌تر، فضای انتخابات اسفند 1402 با بن‌بست‌های تودرتو مواجه شده و زمان کافی برای ایجاد تکانه‌های مثبت از میان رفته است. این درحالی است که اگر واقعا مسوولان کشور، تصمیم‌سازان و سیاستگذاران کشور تدبیر مناسبی اتخاذ می‌کردند، باید بسیار زودتر اقدام به برگزاری نشست‌هایی از این دست می‌کردند؛ نه اینکه در فاصله چند روز مانده به پایان بررسی صلاحیت‌ها، برنامه‌ریزی برای برگزاری چنین نشستی را
در دستور کار قرار می‌دادند. این درحالی است که رهبر انقلاب که بالاترین مقام این کشور است در مهم‌ترین سخنرانی سالانه خود در نوروز 1402، مهم‌ترین موضوع سال را مشارکت در انتخابات بیان کردند.
3) باید توجه داشت، انتخابات، بزرگ‌ترین پروژه سیاسی کشور، بهار سیاسی و فصل شکوفایی احزاب است. رییس‌جمهور و وزیر کشور از فردای سخنرانی رهبر انقلاب و بعد از پایان تعطیلات نوروز باید نشست‌های مستمری با فعالان سیاسی و احزاب برگزار کرده و منویات رهبری را دنبال می‌کردند. در این نشست‌ها باید به برخی مسائل اشاره شده و مثلا اعلام می‌شد که کشور با چند مساله اصلی مواجه است؛ نخست اینکه سال 98 و 1400 دو انتخابات در کشورمان برگزار شده که نسبت به انتخابات قبلی کم رونق بوده است، باید برنامه‌ریزی می‌کردند تا زمینه‌های لازم برای رونق در انتخابات فراهم شود. از سوی دیگر حوادثی در سال 1401، شکل گرفته که باعث نقار و کدورت میان مردم با دولت و حکومت شده است. همه ظرفیت‌های کشور باید به کار گرفته می‌شد تا ابرهای تاریک کدورت جای خود را به آفتاب روشن همبستگی، اتحاد و مشارکت دهد. مهم‌تر از همه نباید فراموش کرد که منطقه آبستن حوادث مهمی است، هر آن احتمال دارد، آتش چالش‌هایی که در غزه و یمن و… جریان دارد، خدای ناکرده به ایران هم سرایت کند. کشور در این شرایط نیاز دارد به لحاظ ارایه یک تصویر قوی از حضور مردم در صحنه، امنیت خود را تضمین کند. در واقع انتخابات به طور مستقیم با امنیت مردم ارتباط دارد.
4) کشوری مانند ترکیه به عنوان همسایه ایران که سال‌های سال با کودتا و انسداد سیاسی اداره می‌شد، امروز انتخاباتی زیبا با مشارکت بالای 80درصدی برگزار کرده است. از طریق این انتخابات تصویری زیبا و الگویی مناسب از این کشور در میان کشورهای اسلامی ارایه شد. درحالی که ایران انقلاب بزرگی را پشت سر گذاشت که بیش از 98درصد مردم در رفراندوم تعیین حاکمیت آن مشارکت داشتند. در سال‌های بعد هم مشارکت‌های 86درصدی، 80درصدی، 70درصدی و… در این کشور ثبت شده است. باید بررسی شود که چه اتفاقاتی رخ داده که ناگهان در آوردگاه‌های انتخاباتی سال‌های 98 و 1400 میزان مشارکت در انتخابات ایران به زیر 50درصد و در برخی شهرها و کلانشهرها حتی پایین‌تر رسیده است.
وزارت کشور و دولت باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کردند تا از طریق اصلاحات لازم این روند کاهش مشارکت معکوس شود. این روند برگزاری نشست‌های همفکری نه فقط با مشارکت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان، بلکه با حضور همه فرق، گروه‌ها، دسته‌جات، اقوام، اقشار و مذاهب این نشست‌ها باید برگزار می‌شد.
5) متاسفانه دولت و برخی سیاستگذاران، نه تنها چنین اقدامات اصلاحی را در دستور کار قرار ندادند، بلکه برخی افراد و جریانات در بطن سیستم خرسند هم هستند که اصلاح‌طلبان و گروه‌های میانه‌رو و سایر اقشار و گروه‌ها بنا به دلایل گوناگون در آوردگاه انتخابات حضور ندارند! از منظر این گروه‌ها، این خبر خوشحال‌کننده‌ای است که رقیبی در انتخابات حضور ندارد، آنها به راحتی می‌توانند میدان رقابتی میان خودشان تعریف کنند و برنده بازی بدون رقیب باشند. نباید فراموش کرد مصوبه مجلس درخصوص قانون جدید انتخابات در شرایطی که هنوز مرکب امضای آن خشک نشده بود، ابلاغ شد؛ مرحله پیش‌ثبت‌نام‌ها درحالی که هنوز زیرساخت‌های آن فراهم نشده بود، اجرایی شد و مطابق پیش‌بینی‌ها دامنه وسیعی از چهره‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو از سوی هیات‌های اجرایی ردصلاحیت شدند. بسیاری از گروه‌های سیاسی تازه مهیا شده بودند تا با دولت و نظام سیاسی مذاکره و گفت‌وگو کنند و راهکار و تدبیری برای افزایش مشارکت مردم در انتخابات پیدا کنند. این تدابیر بیشتر از اینکه از سوی گروه‌ها و احزاب باشد باید ازسوی حکومت اجرایی شود. جامعه مدنی و احزاب زمانی می‌توانند مساعدت داشته و زمینه افزایش مشارکت را فراهم سازند که از سوی حکومت به بازی گرفته شوند.
6) امروز به جایی رسیده‌ایم که مدت زمان کوتاهی تا انتخابات باقیمانده و عملا فضای عمومی جامعه حال و هوای انتخابات را ندارد. حس انتخابات زمانی به وجود می‌آید که همه اقشار، دسته‌جات و گروه‌های اجتماعی، فرهنگی و… نمادهایی میان کاندیداها داشته باشند. اهالی سینما و فرهنگ باید احساس کنند که اگر فلان فرد یا گروه وارد مجلس شوند، می‌توانند مطالبات آنها را پیگیری کنند. اهل سنت، اقوام مختلف، جوانان، احزاب سیاسی و… هم باید چنین احساسی داشته باشند و نماینده واقعی خود را در رقابت انتخاباتی ببینند. لازمه مشارکت حداکثری در انتخابات، یک رقابت همه‌جانبه است؛ نه حتی رقابت چند حزب با هم. در ایران مدل 1402، احزاب راست و چپ هیچ کدام قدرت بسیج مردم را ندارند، چراکه مردم مطالبات خود را در آینه احزاب نمی‌بینند. با این توضیحات و در بطن این ابهامات نشست روز گذشته رییس‌جمهور با احزاب و فعالان سیاسی با تاخیر و بدون نتیجه خاصی برگزار شد. شخصا به احترام دعوت‌کنندگان در نشست حاضر شدم اما معتقدم بهبود شاخص‌های مشارکت در انتخابات نیازمند فراهم‌سازی بسترهایی است که هنوز زمینه‌های آن محقق نشده است. 7) نکته جالبی که در صحبت‌های رییس‌جمهور به آن اشاره شد، این بود که آقای رییسی اعلام کرد: نظر شخصی من این است که در انتخابات اصل بر صلاحیت افراد است، مگر اینکه مطابق قانون، مستندات و مدارکی برای عدم صلاحیت افراد وجود داشته باشد. در واقع از نظر ایشان اصل بر صلاحیت افراد است نه اینکه اصل بر ردصلاحیت باشد و مستنداتی برای صلاحیت فرد پیدا شود. این موضوع یکی از چالش‌های جدی گروه‌های اصلاح‌طلب با شورای نگهبان بوده است. شورای نگهبان برعکس عمل می‌کند و افراد را احراز صلاحیت می‌کند. زمانی که برای صلاحیت فردی، مدارک لازم پیدا نمی‌شود، مهر عدم احراز بر پرونده او کوبیده می‌شود!
در این راستا پیشنهادات اصلاح‌طلبان برای بهبود وضعیت کشور به شرح ذیل مطرح شدند:
1) انتخابات به تاخیر افتاده و ثبت نام‌های مجدد انجام شود. 2) اکثریت 24هزار نفر ثبت‌نام‌کننده تایید صلاحیت شوند. 3) اقدامات عاجلی در زمینه حل مشکلات اقتصادی صورت گیرد. 4) تصمیماتی جهت ارتقا و بالا بردن جایگاه مجلس صورت گیرد.
تصمیم گیری در حوزه هایی چون سیاست خارجی و فیلترینگ هم به مجلس محول شود.
5) تصمیماتی در بودجه 1403 اتخاذ شود که آثار مثبتی در معیشت و زندگی بازنشستگان، فرهنگیان و کارمندان داشته باشد. 6) رویه‌های جاری صدا و سیما اصلاح شود.7)تکلیف پرونده های مفاسداقتصادی را روشن کنید.
اصولگرایان حاضر در نشست هم پیشنهاداتی داشتند که در 2محور اصلی؛ 1) بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم، 2) تزریق امید، همچنین اعلام نگرانی نسبت به عملکرد برخی رسانه‌ها مطرح شدند.
اظهارات جواد امام در نشست دبیران کل احزاب سیاسی و فعالان سیاسی با رییس‌جمهور
جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات متن اظهارات خود در نشست دبیران کل احزاب سیاسی و فعالان سیاسی با رییس‌جمهور را در اختیار« اعتماد» قرار داد. او در این اظهارات گفت: ضمن سلام و عرض ادب و تشکر و ابراز گلایه از عدم دعوت از ریاست جبهه اصلاحات ایران به نظر می‌رسد این دعوت هیچ اثر و نسبتی نیز با نظرخواهی و گفت‌وگو برای فراهم نمودن الزامات و لوازم یک انتخابات آزاد و رقابتی و منصفانه نداشته و بیشتر نمایشی است که برای به انحراف کشیدن افکار عمومی از واقعیت‌های موجود صورت گرفته و دعوت از احزاب و فعالان سیاسی نیز برای موجه جلوه دادن اقدامات صورت گرفته می‌باشد که همواره مورد نقد جدی و اعتراض دلسوزان ایران و انقلاب واقع شده است.
اگر قرار بود نظرات احزاب و فعالان سیاسی و اجتماعی شنیده شود و به آن عمل نمایند حداقل می‌بایست قبل از قانون جدید انتخابات و ضرب‌الاجل پیش ثبت‌نام صورت می‌گرفت. به جای تجدیدنظر در سیاست‌ها و رویه‌های غلط گذشته آن را به قانون تبدیل نمی‌کردند و فضای مشارکت را مسدودتر نمی‌نمودند.
روند پیش رو در واقع ادامه پروژه یکدست‌سازی و همان مسیر انتخابات 98 و 1400 است که با وعده‌های خلاف واقع وضعیت کشور را به این روز انداخته است. وضعیت فلاکت‌بار اقتصادی و معیشتی مردم و زیر سوال قرار گرفتن غیرت ایران و ایرانی، خصوصا در سیاست خارجی در ارتباط با طالبان و روسیه بر کسی پوشیده نیست.
انتخابات در نظام جمهوری 2 رکن اساسی دارد که اول مردم و دوم قانون است. متاسفانه امروز هر دو به هیچ انگاشته شده است.
صرف‌نظر از نحوه انتخابات 1400 و ایرادات وارده به آن، جناب آقای رییسی جنابعالی به عنوان رییس‌جمهور در مقابل قسمی که یاد کرده‌اید چه مسوولیتی دارید و چه می‌خواهید بکنید؟
اصلاح‌طلبان ضمن استقبال از بیانات مقام معظم رهبری ولیکن به نظر می‌رسد مخاطب تذکر و خواسته ایشان برای مشارکت حداکثری و برگزاری انتخابات رقابتی آزاد و منصفانه مجلس، دولت و شورای نگهبان است.
چرا به جای تجدیدنظر و اصلاح قوانین و سیاست‌های غلط گذشته که باعث ایجاد فضای یأس و ناامیدی مردم خصوصا نسل جوان و روی برگرداندن آنها از صندوق شده هیچ اقدام عملی صورت نمی‌گیرد؟بلکه همه بسیج شده‌اند که اعلام نمایند همه چیز گل و بلبل است و برخلاف فضای واقعی و موجود اعلام می‌شود تمام سلایق و نمایندگان جریانات سیاسی حضور دارند!
وزیر محترم کشور با اعلام گزارشات و آمارهای خلاف واقع که حداقل تفاوت جدی و معناداری با نظرسنجی‌های صورت گرفته توسط ایسپا که یک مرکز دولتی است، وجود دارد. راه خروج از این بن‌بست ورود مجلس و ارایه طرح سه فوریتی برای باز کردن مسیر و برگزاری انتخابات واقعی و کنار گذاشتن اعمال سلیقه‌های گزینشی و نظارت استصوابی است.
ارجاع امر و استعلامات بر اساس قانون صرفا می‌بایست از طریق مراجع چهارگانه و مستند به احکام قطعی محاکم قضایی در قبول و رد صلاحیت نامزدها مورد عمل واقع شود.
تشخیص احراز صلاحیت شایستگان برای نمایندگی مردم می‌بایست به خود مردم سپرده شود. حق انتخاب شدن را محترم شمرده و حق انتخاب کردن که حق طبیعی انسان برای تعیین سرنوشت خویش می‌باشد می‌بایست به مردم برگردانده شود.
منبع: روزنامه اعتماد 13 دی ماه 1402 خورشیدی
