ساماندهی نیروی انسانی در آموزش و پرورش

علی اصغر فانی

بازگشایی نسبی مدارس در سال تحصیلی 03-1402 با تاخیر 5 هفته‌ای صورت پذیرفت. بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، برای تکمیل کادر مدارس قریب به 34 هزار معلم نیازمند است. وزیر محترم در یک کلیپ چند دقیقه‌ای تقصیر اصلی کمبود نیروی انسانی را به دولت قبلی به‌خصوص دولت اول آقای روحانی که من مسوولیت وزارتخانه را داشتم نسبت داد. هر چند که قصد نداشتم به موضوع ورود کنم و کم‌کاری و ندانم‌کاری‌های مدیریت وزارتخانه‌  را در دولت سیزدهم ذکر نمایم که این بار متهم شوم که نمی‌گذارد ما به کار خود بپردازیم!  اما با توجه به صحبت‌های ایشان معلوم شد که مخاطب صحبت‌های ایشان من هستم. جهت اطلاع و استحضار جامعه فرهنگی به‌خصوص معلمین زحمتکش و پرتلاش نکاتی را یادآور می‌شوم: در این یادداشت به سیاست سازماندهی نیروی انسانی از مجموعه پنج سیاستی که به مجلس عرضه کردم، می‌پردازم.

1- با حکم آقای روحانی در 29 مرداد 92 به سرپرستی وزارت آموزش و پرورش منصوب شدم. اجرای سند تحول که در دولت آقای احمدی‌نژاد با اضافه کردن پایه ششم به دوره ابتدایی و حذف پایه اول از دوره راهنمایی، بافت نیروی انسانی را در آموزش و پرورش به هم زده بود به قسمی که ما در دوره ابتدایی به 24000 معلم پایه ششم نیاز داشتیم و در عوض با تورم معلمین پایه اول راهنمایی مواجه بودیم.
2- این پدیده کمبود نیروی انسانی در دوره ابتدایی و تورم نیروی انسانی در دوره راهنمایی تحصیلی که ناشی از اجرای شتابزده سند تحول بود، امر ساماندهی و بهسازی نیروی انسانی را در اولویت فعالیت‌های دولت یازدهم قرار داد.
3- استخدام 160 هزار نیروی انسانی در دولت دهم (دولت دوم آقای احمدی‌نژاد) با کمترین تخصص تحت عنوان مهرآفرین که کمتر با نیازهای آموزش و پرورش تناسب داشت، باعث شد که دولت آقای روحانی بدون انتقاد از دولت قبلی نسبت به ساماندهی و بهسازی نیروی انسانی اقدام کند.
4- با تدبیر اتخاذ شده، ظرف 32 روز که تا بازگشایی فرصت داشتیم مدارس حتی با یک روز تاخیر، به موقع بازگشایی شدند. مشکل اصلی آنجا بود که معلم دوره ابتدایی همه دروس را تدریس می‌کند ولی معلم دوره راهنمایی و متوسطه تخصصی است و نمی‌توان از وجود معلم مثلا فیزیک متوسطه 2 به عنوان آموزگار ابتدایی استفاده کرد.
5- در طول 8 سال دولت قبل، همه ساله مدارس با کیفیت بالا و به موقع بازگشایی شده است که قابل بررسی است.
6- از دستاوردهای ساماندهی نیروی انسانی، علی‌رغم افزایش 500 هزار  دانش‌آموز، فراگیر کردن آموزش در سراسر کشور (تعداد 120 مدرسه با یک دانش‌آموز، توسعه مدارس شبانه‌روزی، روستامرکزی و….) و بازنشستگی 100 هزار معلم  میزان پرداخت هفتگی حق‌التدریس تا 300 هزار ساعت کاهش داشته است.

7- دهه آخر اسفند- که آن را لیله‌القدر آموزش و پرورش می‌نامم، برای پرداخت به موقع حقوق همکاران زمان حساسی است.
در دولت آقای روحانی هیچ مدیری در دهه آخر اسفند به کربلا مشرف نشد و یا در زمان سازماندهی نیروی انسانی که برنامه‌ریزی بازگشایی مدارس را باید انجام داد هیچ مدیری به حج مشرف نشد.
8- عدم استفاده از پتانسیل موجود در بخش غیردولتی باعث بروز این مشکلات بوده است.
این سوال هنوز باقی است که اگر اقدامات دولت قبلی باعث بروز این مشکل شده است، چرا اختلال در بازگشایی مدارس در سال‌های 92 تا 1401 مشاهده نشد. در سال تحصیلی جاری علت اصلی،  سوءمدیریت در رده‌های مختلف در وزارتخانه و ادارات کل استان‌ها بوده که مسوولین آموزش و پرورش را به فرافکنی وادار کرده است.

منبع: روزنامه اعتماد 7 آذر 1402 خورشیدی