میخواهند برای مافیاها نان فراهم کنند؟
واکنش استاد دانشگاه علامه طباطبایی به برنامه هفتم توسعه:
نشست شاخه اقتصادی فرهنگستان علوم با موضوع اقتصاد سیاسی صنعتزدایی در ایران برگزار شد. فرشاد مومنی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست گفت: از نقطه عطف موج اول انقلاب صنعتی تا امروز هیچ کشوری قادر به رفع فقر، عقبماندگی و وابستگیهای ذلتآور به دنیای خارج نبوده مگر اینکه به تولید فناورانه تکیه کند. ایران از یک جایگاه استراتژیک و تمدنساز برخوردار است لذا با تکیه بر ظرفیتهای بزرگی که در دامن خود دارد، توانسته از دل تمام فراز و فرودها، زنده بیرون بیاید.
مومنی خاطرنشان کرد: من برخی از جریانسازیهای اخیر برای عمده کردن مباحث حاشیهای را یک روند خطرناک میدانم. همچنین شیوه غیرمتعارف دولت فعلی برای تدوین برنامه هفتم نشان میدهد که گویا برخی در حال فراهم کردن نان برای مافیاها هستند؟! برای اولینبار شاهد هستیم سندی تدوین شده که در آن مشارکت دستگاهها، مناطق و بخشها از شکلگیری این سند حذف شده است لذا این شیوه برنامهریزی مشکوک است. آنچه هم که در این سند نوشته شده، هیچ یک از مشخصات یک سند راهگشا را در دل خود ندارد و تا دلتان بخواهد موارد مشکوک و استمراردهنده بحرانهای موجود در آن دیده میشود. این شیوه بسیج ذخیره دانایی کشور و مشارکتزدایی غیرعادی از نخبگان و صاحبنظران به نفع کشور نیست. باید به دولت، مجلس و سطوح بالاتر تصمیمگیری بگوییم که تداوم این شیوه، ایران را در معرض هزینههای سنگینتر قرار میدهد.
با بیسابقهترین سقوط در بهرهوری عوامل تولید هم روبهرو شدهایم
وی خاطرنشان کرد: چرا در پیشنویس برنامه هفتم، بحران محیطزیست در شکنندهترین شرایط کشور حذف شده است؟ آنهایی که دعواهای حیدری-نعمتی پوچ را عمده میکنند، باید توضیح بدهند چرا درحالی که فقر در حال بیداد کردن است، وابستگی به دنیای خارج و محیطزیست از اسناد برنامهریزی حذف میشود؟ ما با بیسابقهترین سقوطها در رابطه با توان رقابت و مقاومت اقتصاد جامعه خود روبهرو هستیم. بیسابقهترین جهشها در ذخیره سرمایه انسانی را دارا هستیم اما با بیسابقهترین سقوط در بهرهوری عوامل تولید هم روبهرو شدهایم. همه این موارد امنیت ملی ما را تهدید میکند. هم حکومت و مردم باید هوشیار باشند و بدانند کانون اصلی تمام این بحرانها، پشت کردن به تولید و تکیه به اموری است که بخواهد بدون زحمت، مشکلات را حل کند.
استاد دانشگاه علامه با اشاره به شیوههای صنعتزدایی در کشور، گفت: یکی از این شیوهها این است که دائما آلترناتیوهای مجعول با محوریت توهم موفقیت از شیوههای غیرمولد ارایه میشود. یک روز میگویند ما باید نقش ترانزیتی داشته باشیم و مثل یک نعش که دیگران از گوشه و کنارش رد میشود، موفق شویم. اگر ما یک استراتژی توسعه موفق داشته باشیم، یقینا به ابزار ترانزیت کارآمد هم نیاز داریم اما در شرایطی که ما میدانیم ماجرای ترانزیت مورد طمع قدرتهای جهانی در منازعات هژمونیک است، تکیه کردن روی این مفهوم مشکوک است. یک روز هم میگویند از طریق تمرکز روی صنایع دستی باید موفق شویم آنهم در شرایطی که ما در دنیا با تولید دانایی محور روبهرو هستیم. با مصرفهای مدرن شده؛ نمیشود از طریق تولید معیشتی، ماجرا را جلو برد. یک کسانی میگویند راهحلهای پشتکننده به تولید و مبتنی بر واردات را در دستور کار قرار دهیم. این را به شیوه بسیار مشکوکی در حوزه کشاورزی میبینیم. طرح «نکاشت» میدهند و میگویند به کشاورزان پول بدهیم که چیزی نکارند درحالی که طرح نکاشت برای کشورهایی است که از بیش از صد سال است که از تولید انبوه عبور کردهاند و کالاهایی تولید میکنند که مورد تقاضای جدی جهانی قرار دارد. عین این مساله در جوسازیهای مافیایی راجع به اشکالات تولیدی خودروسازان وجود دارد که میخواهد راه را برای واردات باز کند.
وی افزود: میگویند ما به تولید مجوز دادهایم یعنی تولید را به یک محمل بازتولید مناسبات رانتی تبدیل میکنند و همزمان ریشههای تولید صنعتی ایران را از طریق تخصیص مشکوک منابع ارزی در بالاترین سطح با واحدهای رانتی-معدنی خشک میکنند. براساس گزارش وزارت صمت، طی 6 برنامه توسعه گذشته ایران، 87.5درصد سرمایهگذاری صنعتی توسط دولت، در حیطه رانتی- معدنیها بوده است. به اینها رانت انرژی، ارز، حمل ونقل، اعتبار بانکی و… میدهند سپس برای برگرداندن ارزشان، به دریوزگی میافتند. گزارش رسمی وزارت صمت میگوید تقریبا تمام تسهیلات ارزی و ریالی صندوق توسعه ملی دراختیار فعالیتهای مربوط به پتروشیمی، فلزات و کانیهای غیرفلزی قرار گرفته است. چرا تعداد پروژههای به بهرهبرداری رسیده سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از 49 طرح در برنامه چهارم، به 19 طرح در برنامه پنجم و 5 طرح در برنامه ششم رسیده است؟
چه کردهاید که مسافرکشی بهتر از تولید شد؟
رییس موسسه دین و اقتصاد با اشاره به پدیده میان تهیسازی نیروی انسانی در ایران، گفت: در فاصله سال 1385 تا 1390 حدود 620 میلیارد دلار به اقتصاد ایران تزریق شده اما خالص اشتغال ایجاد شده در بخش صنعت ایران منفی 415 هزار شغل بوده است. کل رسانههای حکومتی و رسانههای مافیایی یکبار هم به این موضوع نپرداختهاند و نهادهای نظارتی پرشمار کشور هم در برابر آن سکوت میکنند. در تاریخ چهارم اسفند 1401، رسانههای کشور گزارشی به نقل از مرکز آمار منتشر کردند که میگوید، یک میلیون و 300 هزار شاغل صنعتی از بخش صنعت خارج شدهاند. باید وضعیت فوقالعاده اعلام شود. شما چه کردهاید که یک فرد میگوید اگر مسافرکشی کند بهتر از این است که در خدمت تولید کشور باشد؟
مومنی در پایان سخنان خود گفت: ریشه بحرانهای شبیه بحران نرخ ارز این است که به نام صنعت، مونتاژ و رانتی معدنیها را به تولید واقعی ترجیح دادهاند. در گزارشهای رسمی انتشار یافته، وزارت صمت گزارشی منتشر کرده مبنی بر اینکه حدود 70درصد بنگاههای صنعتی تعطیل شده به دلیل بحران عدم توانایی تامین سرمایه در گردش بوده است. در این دوره از قدرت چانهزنی تولیدکنندههای با شرافت کاسته شده و قدرت چانهزنی دلالها و رانتیها افزایش یافته است. کل ساختار نهادی ما علیه تولید فناورانه است، بنابراین ما به یک بازآرایی سیستمی ساختار نهادی نیاز داریم.
منبع: روزنامه اعتماد 8 خرداد 1402 خورشیدی
