سومین خرداد کرونایی نظام آموزشی

محمد داوری

خرداد هر چند برای نیروهای اداری پایان سال تحصیلی نیست ولی برای دانش‌آموزان و والدین پایان سال تحصیلی است، البته جز دانش‌آموزانی که شهریوری می‌شوند، چراکه برای آنها هم مثل پرسنل اداری و کادر اجرایی مدارس، سال تحصیلی 12 ماه است ولی برای همه کسانی که مدرسه را تجربه کرده‌اند مهر آغاز و خرداد پایان سال تحصیلی است. خرداد 1401 سومین خردادی است که نظام آموزشی ما متاثر از کرونا آن را تجربه می‌کند، تجربه‌ای که شاید دیگر تکرار نشود و بعید است نظام آموزشی ما دو سال پی‌در‌پی آموزش غیرحضوری را تجربه کند و با توجه به حضوری شدن مدارس بعد از تعطیلات نوروز، به احتمال زیاد سال تحصیلی آینده نیز کاملا حضوری خواهد بود و مدارس به شرایط طبیعی پیش از کرونا برخواهند گشت، شرایطی که بی‌تردید نمی‌تواند از هر جهتی به قبل برگردد. خرداد همیشه تداعی‌گر ماه امتحان است و برای دانش‌آموزانی که در سال پایانی مقطع تحصیلی هستند با پسوند نهایی باید «امتحان نهایی» را تجربه کنند، ‌پسوندی که شاید اضطراب و استرس را برای دانش‌آموزان البته نه همه آنها بیشتر می‌کند.امتحان یا دقیق‌تر ارزشیابی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مهم‌ترین ابزار برای تصمیم‌گیری پیرامون گذر دانش‌آموزان از یک پایه به پایه بالاتر یا از یک مقطع به مقطع بعدی است و موفقیت در امتحان خردادماه مجوزی است برای این ارتقا، اما از طرفی شاخصی است برای ارزیابی عملکرد یک‌ساله مجموعه عوامل مدرسه و کمتر شاخص‌های دیگر مورد توجه قرار می‌گیرد و به‌طور معمول مدارس با یکدیگر و معلمان با هم با این شاخص که بیشتر در قالب درصد قبولی و معدل دانش‌آموزان است، سنجیده و مقایسه می‌شوند. حال در سومین خرداد کرونایی نظام‌ آموزشی، پرسش اصلی این است که آیا نتایج امتحانات دانش‌آموزان در این سال‌ها می‌تواند نشان‌دهنده عملکرد واقعی دانش‌آموزان باشد؟ و پرسش دیگر اینکه آیا خرداد امسال که پس از دو سال آموزش غیرحضوری امتحانات کاملا حضوری برگزار می‌شود، می‌توان نتایج آن را به نوع آموزش نسبت داد و پیرامون تفاوت آموزش حضوری و غیرحضوری به داوری پرداخت؟ این دو پرسش و پرسش‌های مشابه می‌تواند در دستور کار متولیان امر و کارشناسان باشد تا از تجربه دو سال کرونایی بتوانیم بهره برده و در ابعاد مختلف برای نظام ‌آموزشی ما که به ‌شدت سنتی و فرسوده و ناکارآمد شده است، دستاوردی را به ارمغان آورد. یکی از ابعاد نظام آموزشی نیز فرآیند ارزشیابی عملکرد دانش‌آموزان است و  متاسفانه به‌رغم اینکه نظام‌های آموزشی موفق دنیا تجربه‌های بسیار ارزشمندی دارند هنوز نظام ‌آموزشی ما نتوانسته خودش را با این دستاوردها تطبیق بدهد به همین دلیل نه تجربه ارزشیابی کیفی-توصیفی در مقطع ابتدایی توانسته اثرات سازنده‌ای داشته باشد و نه ارزشیابی کمی در مقاطع بالاتر معنادار است.
انتظار می‌رود مسوولان نظام ‌آموزش در سطوح مختلف و در شرایطی که سومین خرداد سال تحصیلی کرونایی را تجربه می‌کنیم و در این مدت استفاده از نرم‌افزارها و سامانه‌ها و سیستم‌های مدرن تجربه مفیدی را در اختیار مدارس قرار داده است، بتوانند این تجربه‌ها را ماندگار کنند تا شاید کمی از ناکارآمدی نظام‌ آموزشی ما حداقل در بخش فرآیند ارزیابی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان کاسته شود.

منبع: روزنامه اعتماد 5 خرداد 1401 خورشیدی