شایسته سالاری در آموزش و پرورش

عباس کاظمی

قائم مقام سازمان معلمان ایران

بعد از معرفی دو وزیر پیشنهادی که با واکنش تند جامعه مدنی  و جامعه معلمان مواجه شد ،مجلس شورای اسلامی نیز به آنان رای منفی داد ، حالا نوبت به معرفی وزیر پیشنهادی سوم رسیده ،در رزمه فرد پیشنهادی اول،تجربه  و یا پژوهشی مرتبط دیده نشد و گرچه عنوان دکترایش فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی را داشت ، اما وجه غالب فکریش حکایت ازسلطه  تفکرات فقهی و حوزوی داشت . وزیر پیشنهادی دوم نیز همین گونه بود ، نقاط مشترکشان عدم تجربه آموزشی موثر ، خارج از بدنه آموزش و پرورش بودن و داشتن تحصیلات فقهی و حوزوی بود ، دومی نه تنها مدرک کارشناسی اش هم مرتبط نبود ،بلکه  فاقد مدرک دکتری هم بود ، و البته برای گزینه وزارت آموزش وپرورش جعل عنوان رفتاری نا پسند و خلاف اخلاق نیز شمرده می شود . اما گزینه سوم هم در نداشتن تجربه موثر و مدرک تحصیلی متناسب با امر آموزش  و هم چنین وجه فکری غالب ، شباهت بسیاری با دو گزینه قبلی دارد . حال سئوالی که مطرح میگردد چه کسی این گزینه هارا مناسب می داند؟ چه اهدافی ازاین انتخاب ها دنبال می شود ؟ و چه درکی از وضعیت و ماهیت بزرگترین و موثرترین وزارتخانه دولت و جود دارد؟ آیا آموزش وپرورش را برای توسعه متوازن نمی خواهیم ؟ آیا حدود 15میلیون دانش آموز را سرمایه ایی انسانی که قرار است در آینده سکان اداره کشور را دست گیرد نمی دانیم ؟ آیا این نهاد عریض و طویل و با جمعیت کثیر را فقط برای حامی پروری می خواهیم ؟  یا می خواهیم مکمل حوزه هایش کنیم ؟

آموزش و پرورش زمین رویش توسعه همه جانبه و متوازن است ، همه اندیشمندان موفقیت هر جامعه را در گرو توجه خاص به مدیریت آموزش و پرورش دانسته اند . به زعم محققین ، از جمله ضعف هایی که نظام آموزشی ما از آن رنج می برد ، واقعی نبودان فرایند انتخاب و انتصاب مدیران در سطوح بالایی و میانی و پایینی  و نداشتن شابلونی است که بتواند به عنوان الگویی کارآمد ، ملاک های لازم را برای احراز پست های مدیریتی در سطوح مختلف تعریف و تبیین نماید . این درحالی است که در سند تحول بنیادین در راهکار 6-22 زیر نظام راهبری و مدیریت برگزینش مدیران در سطوح مختلف براساس شایسته سالاری تاکید شده است . که متاسفانه معیار هایی  شفاف بیان نشده اند .

با توجه به اهمیت آموزش و پرورش برای جامعه و  نزد نخبگان ، شایسته است نهاد های ذیربط مانند مرکز پژوهش های مجلس  ابعا د و مولفه ها و شاخص های شایستگی  برای تعیین ورزا تعیین کنند . در مورد خاص آموزش و پرورش انتخاب وزیر مناسب که در بدنه آن بسیاری وجود دارند به مراتب از اهمیت بالاتری  برخوردار است . علاوه بر کلیت جامعه و امر مهم توسعه  ، بیش از یک میلیون معلم شاغل ، بیش از 14 میلیون  آموزش آموز و اولیا دانش آموزان  از این انتخاب متاثرند و تامین انتظارات آنان بسیار مهم است . وزیر آموزش و پرورش  علاوه بر ویژگی های عمومی می بایستی از دانش تخصصی کاربردی مانند  اقتصاد آموزش و پرورش و دانش مدیریت و رسانه ، انسان شناسی ، روان شناسی  ، جامعه شناسی ، مهارت های سازمانی ، سند تحول بنیادی و مدیریت آموزشی و برنامه ریزی آموزشی  و مدیریت منابع ، زمان و عملکرد آشنایی داشته باشد و دارای سابقه کار پزوهشی در امر آموزش باشد و ازتجربه کافی برخوردار باشد . تا زمانی فردی متخصص و صاحب نظر و با تجربه در آموزش ، سکان این وزارتخانه عظیم را در اختیارنگیرد  نه تنها چالش های متعدد شناسایی شده در آموزش و پرورش تعدیل نخواهند شد  بلکه بر آنان افزوده خواهد شد . و تحقق توسعه نیز امری دور از انتظار خواهد ماند .

#اختصاصی سخن معلم