خبر حذف رشته نمایش از هنرستان دخترانه سوره در روزهای گذشته جنجال بسیار به‌ پا کرد. هنرمندان و بازیگران و فعالان حوزه تئاتر به صورت خاص صدای‌شان را بلند کردند و نسبت به گام‌های اینچنینی که ادامه‌دار شدن شان سبب محدودیت بیشتر برای حضور زنان در عرصه هنر و تئاتر می‌شود هشدار دادند. تصاویر بسیار از آن مدرسه دخترانه‌ای که بسیاری از فعالان حوزه نمایش با آن خاطره دارند منتشر شد و متن‌های بسیار در رثای آنچه اتفاق افتاده است نوشته شد. روز شنبه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به این خبر واکنش نشان داد و روز گذشته وزارت آموزش و پرورش. تا اینجا تنها نهادی که به صورت رسمی پاسخی نداده است سازمان تبلیغات اسلامی است؛ سازمان متولی حوزه هنری که هنرستان سروه هم وابسته به آن است. آموزش و پرورش می‌گوید رسانه‌ها باید جواب را از همین سازمان بگیرند.
مصطفی آذرکیش، مدیر کل دفتر آموزش‌های فنی، حرفه‌ای و کاردانش وزارت آموزش‌وپرورش روز گذشته در پاسخ به سوال ایلنا و در واکنش به حذف رشته نمایش در هنرستان «سوره» توضیح داد: «این موضوع باید از بخش سازمان تبلیغات اسلامی پیگیری شود، برخی از هنرستان‌ها وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده، بخشی هم غیردولتی است که با مراکز مدارس غیردولتی فعالیت می‌کنند، بخش دیگر هم دولتی هستند، ضمن اینکه همه اینها با ضوابط آموزش و پرورش کار می‌کنند. این مورد خاص باید بررسی شود اما در هنرستان‌های وابسته وزارت ارشاد اکنون رشته نمایش در حال برگزاری است، همین اخیرا هم برای این رشته در استان خراسان رضوی مجوز اخذ شده است. مطمئنا برای این هنرستان، همان منطقه و استان می‌توانند پاسخگوی مساله پیش‌آمده باشند.» وقتی مدرسه وابسته به سازمانی خاص باشد، تصمیم‌گیری در قبال حذف رشته‌ها هم در دستان همان سازمان است که (بنا به هر دلیلی، از جمله تغییر سیاست‌ها) ممکن است تمایلی به ادامه رشته‌های حتی قدیمی خود نداشته باشد. آذرکیش می‌گوید: «در برخی مواقع، رشته‌هایی هستند که صرفا مربوط به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است که امکان دارد آنها اعلام کنند ما دیگر نمی‌خواهیم فلان رشته را داشته باشیم یا حتی ممکن است یک رشته برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد، ولی آنها بگویند ما چند رشته را نمی‌خواهیم. حتی سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان هواپیمایی کشور هم امکان دارد بگویند برخی رشته‌ها را نمی‌خواهند. حال ممکن است یک هنرستان غیردولتی که یک سال یک رشته را داشته باشد، سال دیگر جذب نداشته باشد. در واقع غیردولتی‌ها با ساختار خودشان کار می‌کنند.» اما این تنها رشته حذف‌شده از مجموعه سوره نیست، علی‌اصغر دشتی، مدرس و کارگردان تئاتر در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام نوشته است: «حوزه هنری سال‌ها پیش گرایش بازیگری را به دلایل واهی از دانشگاه سوره حذف کرد. سال‌های سال بچه‌های کارگردانی در دانشگاه با سختی نبود بازیگر مواجه بودند. زمان گذشت تا دانشگاه‌های دیگر رشته‌ای شدند و بازیگری – کارگردانی در هم ادغام و به یک رشته تبدیل شدند. مدتی دانشگاه سوره به همان روال قبل پیش رفت تا زمانی که گویا گفتند باید رشته بازیگری- کارگردانی داشته باشید. حوزه هنری هم چون نمی‌خواست بازیگری داشته باشد، زد آن یکی چشم را هم کور کرد و کارگردانی را هم حذف کرد و الان چندین و چند ترم است که دانشگاه سوره ورودی کارگردانی ندارد.»

حوزه هنری: هنرستان خودگردان است

کارشناسان آموزش، مرکز پژوهش‌های مجلس و فعالان فرهنگیان بارها در مورد میزان تنوع مدارس در ایران هشدار داده‌اند. در کشور 22 نوع مدرسه وجود دارد که در بخش غیردولتی، سازمان‌ها و نهادهایی غیر از آموزش و پرورش تاسیس آنها را بر عهده دارند. این تعدد مدارس و نهادهای متولی مدارس از یک‌سو همواره به خاطر بحث بی‌عدالتی آموزشی مورد نقد بوده‌اند و از طرفی به خاطر تعدد بسیار تصمیم‌گیرندگان حوزه آموزش کشور. در عین حال آموزش و پرورش و مجلس تلاش کرده‌اند نشان دهند که نظارت و تغییرات در این مدارس باید تایید و تصویب باشد. هرچند در حال حاضر و به قول آذرکیش هر هنرستان غیردولتی ممکن است از این سال تا سال بعد تصمیم بگیرد دیگر به رشته‌ای نیاز ندارد اما همین هنرستان‌ها بدون دریافت مجوز قادر به افزودن رشته جدیدی نیستند. تبصره 2 از ماده 11 اساسنامه مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی وابسته به دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی می‌گوید: «درصورتی‌ که‌ موسس، متقاضی‌ ایجاد رشته‌ای‌ غیر از رشته‌های‌ موجود و مصوب‌ دوره ‌‌متوسطه‌ باشد باید رشته‌ و جداول‌ درسی‌ مورد تقاضا را پیشنهاد نماید تا به‌ تصویب‌ شورای‌ عالی‌ آموزش‌ و پرورش‌ برسد.» و اینکه برنامه درسی یک مدرسه که ممکن است جاافتاده باشد و یکی از گزینه‌های پیش‌ روی دانش‌آموزان برای تعیین روند ادامه تحصیل‌شان باشد، ناگهان حذف شود؟ در این خصوص به نظر قانونی وجود ندارد. اختیار با موسسان است.
روز گذشته حسام‌الدین حسینی مدیر کل ارتباطات و رسانه حوزه هنری که از زمان شروع این ماجرا تاکنون در حد یک استوری اینستاگرامی واکنش نشان داده بود در پاسخ به روزنامه فرهیختگان گفت: «علی‌الاجمال درباره آنچه مسوولیت بنده است توضیح اینکه هنرستان‌های سوره در کشور وجود دارند و هر هنرستانی خودگردان است و مدیر هنرستان آن را اداره می‌کند مگر در خطوط کلی با حوزه هنری آن استان هماهنگی‌هایی شود. هنرستان دخترانه سوره تهران هم که بحث آن داغ شده در پایه دهم امسال ورودی هنرهای نمایشی ندارد اما رشته برنامه‌سازی تلویزیونی بدان اضافه شده و ورودی سینما زیادتر شده و ورودی گرافیک افزون شده است. یعنی جالب این است وقتی به برخی از رفقا توضیح می‌دادم که اگر با هنر مخالف بودیم چرا سینما را اضافه کردیم؟ می‌گویند باز هم تئاتر قربانی سینما شد! اینها ابتدا می‌گویند با هنر مشکل دارید و الان می‌گویند شما تئاتر را قربانی سینما کردید! این موضوع احساسی است که طی یک گفت‌وگو هم اتفاق نمی‌افتد یعنی گویا کسانی انتخاب کرده‌اند که نشنوند و ما نمی‌توانیم انتخاب آنها را تغییر دهیم.» او در بخشی از این‌گفت‌وگو شرح داده است که این هنرستان هم مانند مدارس مشابه، خودگردان است و خیلی وقت‌ها مساله دخل و خرج است که بودن و نبودن یک رشته را تعیین می‌کند و بعد هم گفته است: «این (رشته نمایش هنرستان دخترانه سوره) هم حذف نشده است بلکه امسال ورودی ندارد. شما می‌دانید هر سال دفترچه کنکور را همه مخاطبان می‌خوانند و می‌بینند، آیا هر سال ورودی رشته‌ها یکسان است؟ آیا همه رشته‌ها در همه سال‌ها ورودی دارند؟ این طبیعی است، چه در هنرستان و چه در دانشگاه اینچنین است، هر سال به اقتضای آن سال تصمیماتی گرفته می‌شود.»

منبع: روزنامه اعتماد 8 شهریور 1400 خورشیدی