کار دو وزارتخانه اصلی حوزه آموزش کشور رسما به دولت جدید سپرده شد؛ وزارت علوم به محمدعلی زلفی‌گل، وزیر تازه و وزارت آموزش و پرورش به علیرضا کاظمی، سرپرستی که تا پیش از این معاون وزیر پیشین بود.
صبح روز شنبه، کارمندان وزارت علوم در طبقه همکف و سالن ورودی ساختمان جمع شدند تا به سخنرانی وزیر تازه گوش کنند. بعد هم وزیر به سمت اتاق کار تازه‌اش هدایت شد تا به جای منصور غلامی، صندلی وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری را تحویل بگیرد. زلفی‌گل که همزمان با روز کارمند برای کارکنان وزارت علوم سخنرانی می‌کرد در نخستین روز کار پس از قدردانی از آنچه غلامی پیش از او انجام داده است، خطاب به حاضران گفت: «باید یاد بگیریم یک برنامه زمان‌بندی شده برای هر ارباب رجوع تعیین کنیم و در اولین فرصت کار مردم را راه بیندازیم. از هم‌اکنون باید حواس‌مان باشد که برای کارها یک برنامه زمانی داشته باشیم تا مردم در کمترین زمان کارشان انجام شود.» او با اشاره به فرهنگ غلط عدم پیگیری به‌موقع نامه‌ها و درخواست‌های مردمی در نظام اداری گفت: «زین پس نباید این‌طور باشد. اینها حق‌الناس است و تا حد توانم این موارد را پیگیری خواهم کرد.» مرکز اطلاع‌رسانی وزارت علوم به نقل از زلفی‌گل نوشته است: «برای ارتقا و جایگاه یاوران علمی حتما تلاش می‌کنم تا آن عِرق سازمانی افزایش پیدا کند. در دولت مردمی، آقای دکتر رییسی، سید محرومان است، پس به این موضوع باید رسیدگی شود. ما باید ارباب رجوع را محترم بدانیم. وزارت علوم سه رکن اصلی دارد که اصلی‌ترین آن دانشجو است. اگر دانشجو نباشد، دانشگاه و وزارت علوم معنا پیدا نمی‌کند‌. رکن‌های دیگر یاوران علمی و اعضای هیات علمی هستند.»
پس از استقبال کارکنان از رییس تازه، نوبت به خبرنگاران رسید که درخصوص برنامه‌های پیش‌روی وزارت علوم بپرسند. یکی از مهم‌ترین سوالات و البته پرتکرارترین آنها نحوه ورود به سال تحصیلی تازه است. زلفی‌گل در جمع خبرنگاران گفت: «وزارت علوم در این زمینه تابع دستورات ستاد ملی مقابله با کروناست. با باز شدن دانشگاه‌ها سعی می‌کنیم از تجربیات دوران کرونا به عنوان بسته تکمیلی آموزش استفاده کنیم.» بنا بر توضیحات وزیر علوم، تجربیات دانشگاه‌ها در دوره‌ای که گذشت می‌تواند سنگ‌بنای شیوه دیگری از نگاه به مفاهیم تدریس و آموزش و پژوهش در بدنه آکادمی باشد. او در بخشی از صحبت‌هایش توضیح داد: « به عنوان مثال وقتی استادان به صورت حضوری در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند، سیستم سنجشی و انگیزشی ایجاد می‌کنیم که استاد به صورت آفلاین و مجازی هم بتواند آموزش خود را دراختیار دانشجویانی که حضور ندارند، قرار دهد. آموزش‌های دوران کرونا نشان داد که می‌توان از تجربیات سایر استادان دانشگاه‌ها برای آموزش‌ها و سمینارهای مهم استفاده کرد. همچنین از تجربیات دوران کرونا می‌توان در راستای دیپلماسی علمی و برگزاری مجازی سمینارها و تعاملات بین‌المللی بهره برد به‌طوری که دانشمندان دنیا به صورت غیرحضوری در این تعاملات شرکت کنند.» او معتقد است که در بسیاری از موارد نیاز نیست استاد برای داوری مسیری را طی کند و به صورت حضوری در گردهمایی‌های علمی شرکت کند چون این امکان به صورت مجازی فراهم شده است: «به عنوان مثال وقتی استادان به صورت حضوری در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند، سیستم سنجشی و انگیزشی ایجاد می‌کنیم که استاد به صورت آفلاین و مجازی هم بتواند آموزش خود را دراختیار دانشجویانی که حضور ندارند، قرار بدهد.»
وزیر علوم در پاسخ به این سوال که فوری‌ترین برنامه‌ای که در دستور کاری خود از امروز دارید، چیست؟ گفت: «دانشگاه‌های ما مستقل هستند و مجلس اجازه داده که هیات امنا داشته باشند و با توجه به مقررات دانشگاه و سلیقه خود، قوانین خاص دانشگاه خود را تصویب کنند. نکته‌ای که مغفول مانده نقش نظارتی هیات امناست که سعی می‌کنیم آن را احصا و برای افزایش بهره‌وری در آموزش و پژوهش از آن استفاده کنیم.»
علیرضا منادی، رییس کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی که در مراسم تحویل مسند وزارت علوم به محمد زلفی‌گل شرکت کرده بود در بخشی از مراسم دیروز گفت: «کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تلاش کرد زنجیره علمی کشور از بین افرادی باشد که با کمک آنها بتوانیم علم را به جایگاه والا برسانیم. این موضوع در وزارت آموزش و پرورش به نتیجه نرسید. کمیسیون آموزش مجلس اگر تصمیم به تایید زلفی‌گل به عنوان وزیر علوم گرفت و مجلس نیز از آن حمایت کرد، در حالی بود که اکثر دانشمندان از هر طیف سیاسی در تماس با ما صلاحیت زلفی‌گل را تایید کردند. بررسی بسیاری در صلاحیت او صورت گرفت و به لطف خدا شخصیت علمی، پژوهشی و اجرایی بر مسند وزارت علوم تکیه زد. ما به زلفی‌گل امیدوار هستیم مجلس در خدمت وزارت علوم قرار دارد. علم جایگاه ۱5‌-۱4 دارد انتظار داریم جایگاه آن بهبود یابد.»

اولین اولویت: سال تحصیلی جدید

آموزش و پرورش در مراسمی جمع‌وجورتر و با حضور وزیر پیشین این وزارتخانه به دست سرپرستش در دولت جدید سپرده شد. روز جمعه بود که محسن حاجی‌میرزایی کار را به معاون سابقش علیرضا کاظمی سپرد و از وزارت خداحافظی کرد تا شنبه آموزش و پرورش کارش را با سرپرستش آغاز کند. در این جلسه که در وزارت آموزش و پرورش برگزار شد، سرپرست وزارت آموزش و پرورش گفت: «مهم‌ترین استراتژی‌های وزارت آموزش و پرورش، بازگشایی مدارس و آغاز بی‌دغدغه سال تحصیلی در مهرماه است.»
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، صبح روزگذشته علیرضا کاظمی در اولین جلسه خود به عنوان سرپرست وزارت آموزش و پرورش، با قدردانی ویژه از زحمات دکتر حاجی‌میرزایی در طول سکانداری وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: امیدوارم بتوانم با کمک همکاران این امانت را به خوبی آنچه دکتر حاجی‌میرزایی امانتداری کردند، نگه داشته و در انتهای مسیر به نحو مطلوبی تحویل دهم.
کاظمی با اشاره به اینکه حساس‌ترین زمان در طول برنامه‌های یک‌ساله آموزش و پرورش، زمان بازگشایی مدارس است، تصریح کرد: زندگی و مسوولیت در فضای تعلیم و تربیت، بسیار با ارزش است ولی در کنار تمام ارزش‌ها، دارای خطرات جدی و مضاعفی است که با توجه به شرایط امروز آموزش و پرورش و سختی‌های موجود کار در این دستگاه، نیاز به تلاش و توجه جدی و پیگیری‌های مستمر در رسیدن به هدف دارد.
او افزود: بازگشایی مدارس به عنوان یک پروژه عظیم و بزرگ در آموزش و پرورش به شمار می‌آید که کیفیت و چگونگی انجام آن، نماد مدیریت در نظام تعلیم و تربیت بوده و باید مورد توجه و عنایت خاص قرار گیرد. سرپرست وزارت آموزش و پرورش، «ایجاد آرامش در آغاز سال تحصیلی جدید» را از انتظارات معقول جامعه فرهنگیان دانست و بیان کرد: از تمام همکاران در مجموعه آموزش و پرورش تقاضا دارم، بدون وقفه کارها را با جدیت در کنار هم دنبال کنند تا بتوانیم در این فرصت باقیمانده، مجموعه آموزش و پرورش را سربلند کرده و آغاز آرام و بانشاطی را برای سال تحصیلی جدید داشته باشیم، چراکه یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های ما، «بازگشایی مدارس» و «آغاز سال تحصیلی» و «شروع مهرماهی» بدون دغدغه است.
کاظمی معتقد است که 4 نکته مهم و اساسی در دستگاه تعلیم و تربیت وجود دارد که برای شروعی آرام در بازگشایی مدارس، باید مورد توجه و عنایت خاص قرار گیرد: « نکته اول: «ساماندهی و سازماندهی نیروی انسانی» است که تاکنون، بسیاری از مقدمات و برنامه‌ریزی‌های آن، در معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع انجام شده است ولی باز هم با توجه به گستردگی این بخش، نیاز به پیگیری‌های مستمر دارد. نکته دوم: «زیرساخت‌های لازم برای استمرار آموزش در فضای مجازی و شبکه شاد» است. همه ما می‌دانیم که تقریبا اتکای نظام تعلیم و تربیت، به ایجاد این زیرساخت است. راه‌اندازی «شاد» کار بسیار فوق‌العاده‌ای در نظام جمهوری اسلامی ایران بوده و از جمله دستاوردهای مهم این نظام، در ایام کروناست که باید مسوولیت آن را به یک فرد مشخص بسپاریم و همه کمک کنیم تا «شبکه شاد»، بهتر از سال قبل به استمرار آموزش کمک کند. نکته سوم؛ در آغاز سال تحصیلی، «نظارت و کنترل بر پروژه مهر» است. باید با نظارت و پیگیری‌های دقیق و براساس مستندات و گزارش‌های واقعی بدانیم که پروژه، چقدر پیشرفت داشته و چگونه مسیر پیشرفت را طی خواهد کرد؟ و برای نظارت دقیق بر پروژه، ضروری است نظارت‌ها را به صورت میدانی دنبال کنیم و با شبکه‌سازی تا کف مدرسه، چالش‌های اساسی را پیدا کرده و آنها را در استان‌ها پیگیری کنیم تا به حصول نتیجه منجر شود. در این مسیر لازم است یک «بسته فرهنگی» تهیه و به استان‌ها ارسال شود.
نکته بعدی در آغاز مهری آرام و بدون دغدغه، توجه به «معیشت و منزلت فرهنگیان» است که خوشبختانه در دوره وزارت دکتر حاجی‌میرزایی، توانستیم توفیقات بزرگی در این مسیر کسب کنیم، ولی با همه اینها پیگیری مطالبات فرهنگیان را در بخش «پاداش بازنشستگان»، «فوق‌العاده ویژه» و «طرح رتبه‌بندی معلمان» باید پیگیر شویم تا به نتیجه مطلوب برسیم. نکته آخر در بحث بازگشایی مدارس، اقداماتی است که باید در حوزه آماده‌سازی مدارس و فضا از دو منظر «سلامت دانش‌آموزان» و «نوسازی و آماده‌سازی فضای مناسب در مدارس» انجام شود.
هرچند کار در حوزه آموزش در دولت جدید آغاز شد اما حالا معلمان چشم‌انتظار و دل‌نگران هستند که چه سرنوشتی در انتظار این وزارتخانه است. حسین باغگلی تنها گزینه پیشنهادی ابراهیم رییسی بود که نتوانست از مجلس همسو با دولت رای اعتماد بگیرد و حتی معرفی او هم باعث نگرانی بسیاری از فعالان و تشکل‌های صنفی درخصوص نوع نگاه به آموزش و پرورش در دولت سیزدهم شده است. سایت سخن معلم به نقل از محمد داوری، سخنگوی سازمان معلمان در این خصوص نوشته است: «‌وظیفه ما
در راستای مطالبه‌گری باز هم مطالبه یک وزیر به نسبت کارآمد است حتی در دولت‌های خاتمی و روحانی هم ما همیشه این مطالبه را داشتیم. در آن دولت‌ها هم نقدها و مخالفت‌ها و حمایت‌های جدی داشتیم ولی انتظارات ما بیشتر بود، چون دولت‌ها را همسو می‌دانستیم که متاسفانه روحانی به ویژه در دوره دوم به گونه‌ای عمل کرد که دیگر نمی‌شود گفت همسو.اما در دوره ابراهیم رییسی با همان نگرش واقع‌گرایانه انتظار زیادی نداریم اما به‌شدت نگران این نگاه تنزل‌آمیز ایشان به حوزه آموزش و پرورش هستیم که با معرفی باغگلی نمایان شد. امیدواریم ایشان پیام کارشناسان و صاحب‌نظران نه منفعت‌طلبان و مافیای تجارت آموزشی را دریافت کرده باشد لذا در ادامه مطالبه‌گری خود تلاش داریم به تنهایی یا با مشارکت سایر تشکل‌ها در قالب نامه سرگشاده یا بیانیه یا دیدار و فعالیت رسانه‌ای در انتخاب گزینه مناسب نقش خود را ایفا کنیم.»

منبع: روزنامه اعتماد 7 شهریور 1400 خورشیدی